Tekst: Rynk Bosma
Foto's: Henk Bootsma
Als de ‘maaitiid’ zich aandient, dan zou je de eenmalige uitgaven van De Keatsfreon de heraut kunnen noemen. Dit jaar was dat op de eerste dag van de lente en het eerste exemplaar werd uitgereikt aan Menno van Zwieten in Doarpshûs De Rede in Ried. PC-winnaar en nipte klassementswinnaar van 2024. Van actualiteit naar en gedenken en herdenken, zo zou je de inhoud kunnen samenvatten.
De Keatsfreon wordt uitgegeven door de ‘Vrienden van het Kaatsmuseum’ en om toch even nog meer reclame te maken: leden of stipers kunnen ook als eerste PC-kaarten bestellen De eerste gedachte is natuurlijk bij de locatie in Ried dat het inhoudelijk te maken had met Jan Sijtsma. Sijtsma is geboren en opgegroeid in Ried en hij is de oudste, nog levende PC-koning.
Op 15 april van dit jaar hoopt de in 1935 geboren koning van de PC van 1957 90 jaar te worden. Niet vorig jaar dus, een misverstand dat vorig jaar is gemaakt. Schreef zelf voor Friesch Dagblad over Sijtsma die toen 89 jaar werd. Daar werd toen in de kop boven het verhaal 90 van gemaakt en dan is een fout sneller geboren dan uitgeroeid. Sijtsma groeide op in Ried en de in Leeuwarden wonende Sijtsma ontvangt nog altijd dorpskrant ‘It Kattebeltsje’. Ook is hij nog altijd actief als vrijwilliger bij het Kaatsmuseum.
Sijtsma wordt weliswaar door voorzitter Saakje Lettinga van de Stichting Vrienden van het Kaatsmuseum even aan zijn status herinnerd, maar dat krijgt inhoudelijk geen vervolg in de editie van De Keatsfreon van dit jaar. Verder overigens aan herdenken of gedenken geen gebrek in De Keatsfreon. Ook al betreft het met name gebeurtenissen die vorig jaar al werden gevierd.
Het jubileum van 125 jaar kaatsen in Sneek is echter wel actueel want KV Sneek werd in 1900 opgericht. Hotze Schuil werd honderd jaar geleden op 29 oktober 1924 geboren. Reden om het standbeeld van hem op de voorpagina te zetten, compleet met borrel en krans.
De meeste ruimte is ingeruimd voor het 50-jarig jubileum van het dameskaatsen dat vorig jaar officieel in het prachtige café van Jorwert werd gevierd. Met Weidum een belangrijk dorp voor de damestak van het kaatsen. In De Keatsfreon aandacht voor een tweede bijeenkomst georganiseerd door het Keatsmuseum en gepresenteerd als Verhalenavond met als thema ‘It keatsfjoer yn my’. Verhalen van de pioniers of voorvechters van het dameskaatsen die hun plek moesten veroveren onder de kaatszon op het mannenbolwerk KNKB.
Een lang en impressionistisch verhaal dat in volgorde een merkwaardige onderbreking krijgt met de introductie van spreekster Joke Terlaak Poot. Eerlijk gezegd nog nooit van gehoord. Zij verbindt het dameskaatsen met de emancipatie en de tweede golf van vrouwenemancipatie. De formule van een verhalenavond is natuurlijk met name gericht op verhalen en anekdotes, niet op de algehele ontwikkeling die het dameskaatsen in die halve eeuw heeft gehad. Meer impressie dan overzicht want je mist toch een beetje de inbreng van kaatssters van deze eeuw in het geheel.
En dat missen gold ook voor die avond in Harlingen over Hotze Schuil zonder auteur Jelle Bangma. Hij schreef in 2006 het enige boek over Hotze met als titel De Lange Dit even als geheugensteun voor een volgende ronde-tafelconferentie. Trouwens ook Jan Sijtsma had niet misstaan want hij is de enige kaatser die Hotze als perkspeler meemaakte in de tweede helft van de vijftiger jaren.
De primeur in De Keatsfreon is natuurlijk de eerste en vermoedelijk enige recensie van het boek van Edward Jorna over Johannes Brandsma. Martsje de Jong geeft haar mening en dat gebeurt op een genuanceerde en evenwichtige manier. Zij vreesde vooraf voor te veel hosanna, te veel idolate verering maar dat werd het niet. Wel bekroop haar soms het gevoel van ‘wol ik dit allegearre wol witte?’ Dit in verband met de erg persoonlijke benadering van De Brand.
‘Ik ha it sels skreaun’, zo zei Menno van Zwieten voordat hij het eerste exemplaar kreeg uitgereikt van Saakje Lettinga. Het is een meeslepend en mooi verhaal geworden met het juiste evenwicht tussen privé en relevant voor het kaatsen. Sybe Joostema stelde de juiste vragen en Van Zwieten kon zich uitleven in de antwoorden en daarin gaf hij een boeiend beeld van zichzelf en hoe hij het kaatsen ondergaat.
Nieuw was dat die ‘scheppende’ opslag van Menno een aanvankelijke imitatie was van de stijl van Chris Wassenaar. Daarvoor had hij een ‘recht-toerecht-aan opslag. Menno noemt zich ook een ‘vredestichter’ die er slecht tegen kan dat andere kaatsers mensen ‘in verlegenheid brengen’. Een wel erg fraaie omschrijving van het onderling uitwisselen van hatelijkheden op het kaatsveld.
In de Kaatskroniek weer een overzicht van wie het kaatspeloton heeft verlaten en andere bijzonderheden. Met uiteraard een prominente plek voor de plofkraak van vorig jaar. Tot slot de aankondiging van ‘Hjir is it ferhaal, it ferhaal fan it keatsen’ over de magie van de zilveren bal. Een tentoonstelling in het Keatsmuseum die op 23 april wordt geopend, zo vermeldt de bijgesloten flyer.
)(35).png)