Vijftig jaar kaatsen in Trynwâlden

Tekst: Rynk Bosma

Met een feestelijk programma op zaterdag 25 mei wil KV Trynwâlden het jubileum van een halve eeuw vieren. De op 28 maart 1969 opgerichte kaatsvereniging weet zich ook na die vijftig jaren nog altijd te handhaven als sportvereniging met het voetbal en het korfbal als grote concurrenten. 

En dat is bepaald niet altijd gemakkelijk in een gebied dat welbeschouwd een beetje buiten de ‘keatshoeke’ valt, zo erkennen de beide bestuursleden voorzitter Einte Jongeling en wedstrijdsecretaris Johan van der Veen. De Trynwâlden omvat de dorpen Gytsjerk, Oentsjerk, Mûnein en Aldtsjerk en als er iets is veranderd in de laatste decennia dan is het wel het oorspronkelijke karakter van die dorpen. Prachtig gelegen tussen het ‘beamtegrien’ was en is het een gewilde woonplek en dus zijn de dorpen omgetoverd tot woonplaatsen met een sterke import.

Voorzitter Jongeling woont sinds 1988 in de Trynwâlden en hij kan het weten want hij is geboren en getogen in een dorp bij uitstek, Ternaard. Sinds vier jaar is hij voorzitter en hij schat het huidige ledental op zo’n 90 leden waarvan er ongeveer tussen de 60 en 70 nog actief kaatsen. Opgegroeid met een heit die scheidsrechter was in CFK verband en een oom die fel voorstander was van de KNKB en die tegenstelling leidde bij de fusie tot onherstelbare schade in Ternaard.

Jongeling was toen al verhuisd naar de Trynwâlden en wilde wel wat anders, badminton en tennis. Toch besloot de in 1964 geboren Jongeling in 2009 weer te gaan kaatsen met in 2015 als ‘bonus’ een voorzitterschap. ,,Oare sporten lûke op dit momint mear, dat komt ek om’t it hjir gjin keatshoeke is’’, zo zegt de praeses. Tien jeugdleden op papier waarvan er drie of vier actief kaatsen maakt een voorzitter niet vrolijk natuurlijk. En dat ondanks de trainer Romke van der Beek die mensen toch wel enthousiast weet te maken. 

De in 1952 geboren Johan van der Veen is relatief laat met de kaatssport begonnen omdat alle energie in andere sporten ging zitten. Hij voetbalde tot zijn zestigste jaar en het kaatsen kwam pas in beeld toen hij al 50 jaar was. ,,Ik hie alle sporten dien, dus ik tocht no mar oan it keatsen.’’ 

Van der Veen is nu negen jaar wedstrijdsecretaris en hij ziet met lede ogen aan hoe het kaatsen in met name federatieverband achteruit holt. Zo zijn Buitenpost en Hurdegaryp uit het federatieverband gevallen en het is een toer om een federatiepartij te laten doorgaan. Hoewel Lekkum weer lid is geworden blijft de federatie net als het jeugdkaatsen een zorgenkind.

Toch heeft KV Trynwâlden zijn momenten van successen gehad met de kaatsers Jurjen Dijkstra, Klaas Dijkstra, Tjibbe Hansma en Sietse van der Meer in afdelingsverband. Jurjen: ,,Wy sieten yn de jierren tachtich dochs by de tsien bêste ôfdielingspartoeren. Der wiene sa’n trije as fjouwer partoeren dy’t sterker wienen as ús.’’ Jurjen en broer Klaas Dijkstra passen wat betreft kaatsen in een lange familietraditie. Want de kaatsclub mag dan in 1969 zijn opgericht, gekaatst werd er in de Trynwâlden al in de dertiger jaren van de vorige eeuw.
Bouwe Westra schreef een boek over de historie van de regio en hij stelde vast dat de gebroeders Jurjen en Gerrit Dijkstra de grote animators waren in die vooroorlogse jaren. Partijen in het weekend en dat steevast in het gezelschap van een kratje bier. Met name Gerrit had last van eeuwige dorst en het verhaal wilde dat alle eten en drinken ‘him sa yn ‘e broek rûgele’, zo mager was hij.

Een ander al even fantasierijk verhaal was dat hij de ballen met een bierflesje uit het perk ranselde…. Hoe dan ook Jurjen was de pake van de latere opslager Jurjen die altijd de ‘bûsdoek’ met daarop de letter J als een soort van familiewapen bij zich droeg. Jurjen leerde naar eigen zeggen de ‘trijepas’ bij het opslaan van Sietse van der Meer die op zijn beurt weer familie was van de PC-koning van 1965 Hein Zijlstra. Zijlstra kwam vanwege werk begin jaren zeventig in Gytsjerk te wonen en zorgde daarmee tevens voor een opleving.

De in 1961 geboren Jurjen Dijkstra heeft eindeloos in de huiskamer geoefend om die ‘driepas’ onder de knie te krijgen. ,,Stuollen oan kant, gerdinen ticht en dan mar oefenje mei in ping pong baltsje.’’ Want hij wist dat alles bij het kaatsen begint bij de opslag. Een moeilijk te trainen onderdeel, zo vindt hij zelf. Als jeugdtrainer mocht Jurjen in de jaren negentig zelf de jeugd onder zijn hoede nemen. Hij verwijst naar het talent Kees Bos, ‘In prachtige technyk’. 

Jurjen en Klaas Dijkstra hadden een inspirerende heit Albert Dijkstra die tevens ‘kleanmakker’ was. Hij maakte de perklijnen en alles wat erbij hoorde. Ook repareerde hij kaatsballen en kocht de trainingsballen bij een zekere ‘plysje’ De Groot uit Ammsterdam. Natuurlijk kent de vereniging nog andere namen die succes hadden. Bijvoorbeeld Hein van der Helm en Piet Dorenbos die samen met de in 1958 geboren Sietse van der Meer een vierde prijs behaalden op de Jong Nederland van 1979. 

De Bond leverde negen keer een prijs op, waarvan acht keer met een Dijkstra. De negende keer dat er een prijs werd gewonnen was met Tjibbe Hansma en Sietse van der Meer in de gelederen. Maar nimmer dus een eerste prijs vanwege het eerder beschreven krachtenveld. Een derde plek was de hoogste klassering en toen had het gekund, zo leeft in de herinnering voort. Het ijzersterke Sint Jacobiparochie met de namen Reinder Triemstra, Henk en Leo Leeuwen was in de halve finale met 5-4 net even te sterk. 

Dit in tegenstelling tot Weidum waar het wel ‘keatse woe’.  Het decor in Weidum was in 1983 niet anders dan de laatste jaren, regen, harde wind en te koud. Winnen met 5-2 van Joop Bierma, Leo Leeuwen en Reinder Triemstra om vervolgens ‘útkeatst’ het te verliezen van Sexbierum met de niet geringe namen Jan Hesselius, Johannes van Dijk en Johannes Brandsma. Jurjen: ,,Der wiene sa’n trije of fjouwer partoeren better as ús, fan de oaren koenen wy it wol winne.’’

Na vijftig jaar kent de kaatsvereniging drie ereleden. De inmiddels overleden Ype de Vries werd erelid na negentien jaar lang de penningen te hebben beheerd. Jolly Dooper en Jurjen Dijkstra zijn de andere twee ereleden. Natuurlijk hebben nog andere namen een belangrijke rol gespeeld bij de vereniging. Zo waren R. de Vries, Sipke Dijkstra en Pieter Soldaat de mannen van het eerste uur. Ook Piet Inia heeft met verve de kleuren zwart en rood van KV Trynwâlden vertegenwoordigd. Allemaal mensen die op eigen wijze hun bijdrage hebben gehad in die vijftig jaar dat de club nu bestaat.