Johnny Ligthart 1941-2024

Door Rynk Bosma

Mocht iemand ooit van plan zijn een woordenboek samen te stellen met karakteristieke eigenschappen van de ‘Ouwe Seunen’ uit Harlingen van de vorige eeuw, dan zouden de begrippen ‘scherp’, ‘cynisch’ en ‘humor’ een vaste plek krijgen in de top drie. Het woordje ‘lief’ zou ergens onderaan bungelen als uitzondering op de regel. En één van die uitzonderingen was Johnny Ligthart, gewoon ronduit een lieve man. Op 14 april 2024 kwam er een einde aan zijn leven. De nooit uit Harlingen vertrokken ‘seun’ van Harlingen heette officieel Johannes Sjoerd Ligthart. Hij werd op 11 juni 1941 geboren in Harlingen.

Kaatser en voetballer in omgekeerde volgorde zo blijkt uit de tekst ‘De wedstrijd is gespeeld’ in de rouwadvertentie. Hij vormde als spits samen met onder andere Jetze Pascal een gevreesde frontlinie bij FC Harlingen dat toen nog op een hoog niveau speelde. Hij speelde ook bij Robur en bij vv Leeuwarden, de voorganger van SC Cambuur. Daarna werd hij voetbaltrainer en hij was vanwege zijn originele teksten geliefd bij de sportjournalisten. Sc Bolsward, het Lanenkaatsen en SV Mulier stonden onder andere stil bij zijn overlijden.
 
‘Johnny waar niet su van de plakkerij’, zo boorde zijn vrouw Dinie desgevraagd de hoop op plakboeken de grond in. Je hebt echter geen plakboek nodig om de mooie herinnering van John Algera aan Johnny op te halen. Hij voetbalde ooit bij FVC en mocht tegen FC Harlingen invallen: ‘Ik waar mar so’n splinter, mar teugen Harlingen mocht ik infalle. Ik staan der noch mar krekt in en daar pakt dy Johnny Ligthart mij bij ut oar en seit: ‘Weet dyn moeke wel datst hier bist?’ Ik hè gyn bal meer raakt. Later binne we groate kammeraden wurden.’
 
Toen Ligthart tussen 2002 en 2008 trainer was van SV Mulier uit Witmarsum telde de selectie een aantal kaatsers. Herman Sprik, Folkert van der Wei en Karel Nijman om er maar een paar te noemen. Het verhaal wil dat de Harlinger trainer de groep meenam naar een bord met winnaars en zijn eigen naam aanwees: Johnny Ligthart, tweevoudig winnaar in Witmarsum op de generale van de Freule in 1957 en 1958. En dan komt het, in 1958 voor Harlingen II dat die woensdag niet op de Freule meedeed.
 
Nu was KV Eendracht bepaald geen kaatsvereniging die zijn naam eer aandeed in de tweede helft van de vijftiger jaren. Denk aan de conflicten die Hotze Schuil had toen hij in deze tijd perkspeler in het voorperk wilde worden. Het conflict liep zo hoog op dat in ieder geval één keer Jan Galema Schuil op de Bond verving. In zekere zin was het gedoe rondom het Freulepartuur van Harlingen veel erger omdat het jongens betrof die het slachtoffer werden van ongewenste bemoeienis van met name vaders. 

Bedenk dan dat in 1957 Harlingen als de grote favoriet werd aangewezen om de Freule met 47 deelnemende parturen van dat jaar te winnen. De drie namen waren in 1957 Johnny Ligthart, Bennie van Dijk en Rinnie Hoekstra. Volgens sportjournalist Germ Beintema van de Leeuwarder Courant was Harlingen ondanks de winst in de finale van Oosterlittens op 5-5 en 6-2 toch het sterkste partuur op de Freule. Omdat alle drie kaatsers ook in 1958 nog mee mochten doen, was er dus volgens Beintema geen man overboord en nog alle kans om die Freule te winnen.
 
Geen man overboord misschien, maar wel twee jongens overboord in 1958. Ligthart en Hoekstra wisten dan voor Harlingen II de generale in Witmarsum te winnen met Ligthart in het voorperk en voorbest op, eerder was er ook al in Franeker gewonnen. Drie dagen later waren het echter Pier Glas, Bennie van Dijk en Johan Halbesma die de kleuren van Harlingen mochten verdedigen. Niemand toonde zich verbaasd over deze wijzigingen, ook Beintema niet. Het werd in 1958 een vijfde plek op de Freule.
 
Wat dat betreft mocht Ligthart zich gelukkig prijzen dat je bij het Lanenkaatsen meer kansen kreeg. Al in 1951 deed Ligthart voor het eerst mee maar ‘pas’ in 1960 won hij voor het eerst het Lanenkaatsen met als bonus het koningschap. Tien jaar later ging Ligthart op herhaling en werd hij opnieuw koning. Ook in 1971 beklom Ligthart het magische balkon om dat als koning weer te verlaten. Drie keer koning op de Lanen, kom er eens om. In 1979 voegde hij daar nog een vierde titel aan toe.
 
In het ‘eeuwige’ klassement heeft Ligthart 25 punten verzameld, vier keer winst, drie keer tweede en zeven keer derde. Maar hij is ook de man die zijn eigen koningschap in 1960 relativeert. In het onvervalste Harlingers van Wiebe van Dijk ging dat als volgt: ‘Dat we su fer komen waren lag um fooral an Meindert. Inne finale stierf die man fanne senuwen. Ut wudde 5 omme 4 en 6-0 toen froeg ik Meindert: ‘Mag ik die laatste opslaan, want buutenslaan kan ik self oek wel.’ Twee zitballen later en een gepasseerde kaats leidde tot vijf eersten gelijk. Met als gevolg winst op vijf eersten gelijk.
 
‘En tot mien groôten ferrassing wudde ik oek nog koning.’ Niet terecht volgens Ligthart want Meindert Bruinsma had het over een hele week meer verdiend. Het tekent Ligthart, eerlijkheid boven alles. De gefuseerde club SC Bolsward wijdde een afscheidsgedicht aan de trainer die in totaal veertien jaar trainer was van toen nog RES. ‘Sjon stak met genoegen sien swarte sjekkie op. Su mut ut gebeure, dat had hij in ‘e kop.’ Een lieve man die wist wat hij deed.
 
Johnny Ligthart was een eigenzinnige ‘ouwe seun’ van de vorige eeuw, kind van de buurt Welgelegen, cultuurdrager van wat ooit Harlingen was. Niet een man van ingewikkelde tactische plannen als trainer, wel iemand die het ‘in ‘e kop’ had. Maar bovenal een lieve man die in 2008 als dank in een limousine in Witmarsum het veld werd opgereden. Een bescheiden man die met opgeheven hoofd mag zeggen dat ‘de wedstrijd is gespeeld’